Dân tộc được Chúa chọn
Trong suốt chiều dài lịch sử hơn 4000 năm, điều đã vực dậy tinh thần và khiến họ quyết liệt đấu tranh giành lại sự độc lập, giàu có sau bao nhiêu cuộc thiên di, nạn diệt khủng khiếp chính là nhờ đức tin mang tên “dân tộc được Chúa chọn” (Tiếng Anh: Jews as the chosen people). Khái niệm tôn giáo trong đạo Do thái giáo này nói về việc người Do Thái được tuyển chọn để ký kết Giao Ước với Chúa.
Người Do Thái được sử sách nhân loại ghi chép là chủng tộc có tôn giáo sớm nhất ở phương Tây. Mỗi người Do Thái đều phải đọc cuốn Talmud, nó được coi là nguồn gốc trí tuệ của người Do Thái vì hàm chứa rất nhiều trí tuệ về sinh tồn, tài phú, sức khỏe, giao tiếp xã hội. Talmud có nghĩa là “nghiên cứu và học hành”, là kinh thánh chuẩn của người Do Thái, do hơn 2000 sư phụ Do Thái và các nhà khoa học Do Thái biên soạn, chỉnh lý trong khoảng thời gian từ thế kỷ thứ 2 đến thế kỷ thứ 6.
Đức tin và sự đồng lòng của một dân tộc đã giúp họ dù cách xa nhau ngàn vạn cây số và sống trong những điều kiện rất khác biệt, các cộng đồng vẫn duy trì kết nối trong suốt thời kỳ Trung cổ và tiếp tục trong giai đoạn hiện đại. Ở nhà của người Do Thái, dù ở bất kỳ đâu thì người ta cũng có dấu ấn của dân tộc mình khi mọi nhà đều gắn trên thanh dọc khung cửa đồ trang trí gọi là “mezuzah” hoặc bằng “tallit” – chiếc khăn choàng được thiết kế riêng cho những người cầu nguyện. Chính điều này đã nhắc nhở dân tộc Do Thái ý thức về từng tồn tại một quốc gia độc lập của người Do Thái với những nét văn hóa riêng biệt, thôi thúc họ hiện thực hóa khát vọng phục quốc.
Dân tộc trí tuệ nhất
Talmud cho rằng: Học tập là hành vi thánh thiện nhất, là nguồn gốc của đạo đức tốt đẹp. Sự thành kính, thiện chí, ôn hòa, thanh nhã của một con người đều là kết quả của nền giáo dục. Nên mọi người Do Thái cho rằng: Người thầy vĩ đại hơn Đức Vua.
Với dân tộc Do Thái, trí tuệ và tri thức chính là đích đến của mỗi người, không phân biệt độ tuổi, giới tính, ai cũng có quyền đọc sách để đạt được tri thức. Người Do Thái coi sách chính là “kho vàng” khơi dậy sức sáng tạo cùng khả năng tư duy của con người, để rồi từ đó hình thành nên “trí tuệ” – thứ được coi còn quý hơn cả tri thức.
Tri thức là sự thật tồn tại khách quan của vạn vật xung quanh. Còn trí tuệ là đem sự tồn tại khách quan của vạn vật tiến hành tổng hợp ra một phương án tốt nhất để giải quyết vấn đề. Nhờ vào sách, ta nhận được tri thức. Nhưng sau đó phải biết suy xét, kiểm chứng, chiêm nghiệm về tri thức nhận được để tìm ra cách giải quyết các vấn đề và hành động. Khi đã vận dụng được tri thức thì ta có được trí tuệ. Nghiên cứu kinh Torah không chỉ giúp người Do Thái am hiểu về lịch sử dân tộc, duy trì bản sắc, tiếng nói mà còn giúp họ nâng cao trình độ giáo dục, hình thành năng lực tự học và tư duy phản biện.
