Có một câu chuyện ngụ ngôn về thóc và bàn cờ như sau: Một người hầu xin thóc của vua. Người hầu chỉ xin vua số thóc làm sao ô thứ nhất 1 hạt, ô thứ 2 gấp đôi ô thứ nhất, ô thứ 3 lại gấp đôi ô thứ 2… cho đến hết bàn cờ. Ban đầu nhà vua chê kẻ hầu ngu ngốc cho đến khi nhận ra, số thóc đó nhiều đến mức chất kín cả vương quốc, dù chỉ từ 1,2,4,8… hạt ban đầu. Đó là ví dụ đầu tiên mà chúng ta biết về hiệu ứng lãi kép, ngay từ khi chưa biết tên gọi của nó.
Lãi kép (Compounding) là khả năng dùng một tài sản để tạo ra thu nhập, sau đó lợi nhuận được tái đầu tư khác hoặc vẫn được đầu tư với mục tiêu tạo ra thu nhập từ cách thức ban đầu . Nói cách khác, lãi kép đề cập đến việc tạo ra thu nhập từ các khoản thu nhập trước đó.
Ứng dụng của lãi kép lớn hơn rất nhiều những gì con người vẫn thường tưởng tượng, đó là lý do Albert Einstein từng nhận xét rằng: “Lãi suất kép là kỳ quan thứ 8 của thế giới. Những ai hiểu được điều này sẽ kiếm được tiền từ nó, ai không hiểu sẽ phải trả giá cho điều đó”.
Warren Buffett cũng từng chia sẻ lý do dẫn đến thành công của ông: “Sự giàu có của tôi kết hợp từ cuộc sống tại Mỹ, gen tốt và lãi suất kép”.
Tương tự ví dụ trên, có 2 vấn đề quan trọng nhất khi ứng dụng lợi nhuận kép trong đầu tư là thời gian và nguồn vốn. Số tiền hôm nay bạn nắm giữ không bằng với số tiền đó trong tương lai. Nghe thì lạ nhưng bản chất của tiền có đặc tính dòng thời gian, thường là mất giá do lạm phát. Giá trị của 1 đồng hiện tại (PV: present value) sẽ bằng 1,x đồng hay thậm chí 2, 3 đồng (FV: future value) trong tương lai.
Sau đây là ví dụ về lãi kép thường trong tích sản và đầu tư. Giả sử tốc độ phát triển của nền kinh tế hay khả năng đầu tư sinh lời của nhà đầu tư là 10% 1 năm. Đây là con số hợp lý khi nhìn nhận % tăng trưởng chung của VNindex hoặc thị trường chứng khoán thế giới 1 năm qua. Coi rằng một người có số vốn 100 triệu, sau 10 năm, tài sản của người đó sẽ có giá trị bằng 235,8 triệu, vậy là gấp 2,3 giá trị vốn ban đầu.
