Chia sẻ tại họp báo của Ngân hàng Nhà nước ngày 12/10, Phó Thống đốc Đào Minh Tú cho rằng, bối cảnh hiện nay không thể tiếp tục giảm lãi suất huy động để giảm lãi suất cho vay.
Ông phân tích, lạm phát hiện nay thấp, 9 tháng đầu năm chỉ 1,82%. Tuy nhiên tổ chức IMF đã dự báo khoảng 3%. Quốc hội thì đặt mục tiêu lạm phát dưới 4%. Lãi suất đầu vào tuỳ thuộc kỳ hạn, 1 tháng, 6 tháng, 9 tháng, 1 năm,…, có thể tạm tính bình quân là hiện khoảng 5-5,5%/năm. Nếu lạm phát khoảng 3% thì người gửi tiền mới thực dương. Vừa qua, lãi suất huy động chỉ giảm khoảng 1-1,5%/năm so với trước đây mà huy động vốn trong nền kinh tế đã giảm xuống, năm ngoái huy động dân cư chỉ tăng hơn 6%. Huy động cũng thấp hơn rất nhiều so với tín dụng.
“Vì vậy, không thể tiếp tục đặt ra câu chuyện tiếp tục giảm lãi suất đầu vào để giảm lãi suất đầu ra”, Phó Thống đốc nhận định. Nếu huy động với lãi suất quá thấp thì người dân sẽ không gửi nữa mà đi mua nhà, mua vàng, có thể dẫn đến bất ổn. Muốn ổn định thì vẫn phải có nguồn tiền gửi để cho vay. Các ngân hàng thì chủ yếu đi vay từ người dân để có tiền cho vay ngược lại nền kinh tế. Do đó, phải duy trì được đầu vào, ổn định lãi suất, đảm bảo lợi ích người gửi tiền.
Ở đầu cho vay ra, nếu cộng thêm 2-2,5% thì khoảng 8%/năm. Hiện nay, lãi suất cho vay bình quân cũng đã chỉ khoảng 6,5-8%/năm, với các công ty tài chính thì có thể cao hơn nhưng cũng thấp hơn rất nhiều so với tín dụng đen.
Do đó, Phó Thống đốc cho rằng, để giảm được lãi suất cho vay lúc này phụ thuộc vào 2 vấn đề. Thứ nhất là tiết giảm chi phí để có nguồn lực hỗ trợ. Thứ hai là cắt giảm lợi nhuận. Thời gian qua, NHNN đã chỉ đạo ngân hàng thương mại tiếp tục giảm lãi suất cho vay theo 2 hướng trên.
Được biết, đến cuối tháng 9/202, hệ thống tổ chức tín dụng đã cho vay mới lãi suất thấp hơn so với trước dịch với doanh số lũy kế từ 23/1/2020 đạt trên 5,2 triệu tỷ đồng cho 800 nghìn khách hàng; miễn, giảm, hạ lãi suất cho khoảng 1,7 triệu khách hàng bị ảnh hưởng bởi dịch với dư nợ gần 2,5 triệu tỷ đồng. Lũy kế từ 23/1/2020 đến cuối tháng 9/2021, tổng số tiền lãi đã miễn, giảm, hạ cho khách hàng khoảng 27.000 tỷ đồng.
Riêng 16 ngân hàng thương mại (chiếm 75% tổng dư nợ nền kinh tế) đã thực hiện có kết quả việc giảm lãi suất cho vay cho khách hàng theo cam kết với Hiệp hội ngân hàng, tổng số tiền lãi đa giảm lũy kế từ 15/7/2021 đến cuối tháng 9/2021 là 11.813 tỷ đồng, đạt 57,31% so với cam kết.
Chia sẻ thêm tại họp báo, Phó Thống đốc cũng cho biết bài toán hỗ trợ nguồn vốn cho doanh nghiệp hiện nay không đơn giản. Đặc thù của Việt Nam khác với các nước trên thế giới khi doanh nghiệp Việt Nam đang dựa chủ yếu vào nguồn vốn từ tín dụng. Trong khi đó trên thế giới, nguồn vốn của doanh nghiệp đến từ nhiều nguồn đa dạng từ cổ phần, cổ phiếu, trái phiếu,…còn lại vốn lưu động thiếu mới vay ngân hàng, chỉ khoảng 30%.
“Cứ thả cửa ra, cần bao nhiêu tín dụng cũng cho vay hết bấy nhiêu thì thời gian nữa sẽ mất thanh khoản, rối loạn nền kinh tế ngay. Nhưng đóng cửa quá chặt chẽ thì doanh nghiệp chết, mai nay ngân hàng chơi với ai?”, Phó Thống đốc nói.
Lãnh đạo NHNN cho biết, các ngân hàng thương mại cũng đang rất khó khăn, họ phải giải quyết vấn đề tiền huy động về không thể chôn một chỗ, nhưng cho vay chủ quan không cẩn thận thì sau này có sai phạm có thể vướng vào pháp lý chứ không chỉ là mất vốn.
Do đó, ông cho rằng cần bài toán tổng hợp, gói hỗ trợ phải đặt ra là hỗ trợ ai, lĩnh vực nào, địa phương nào thì mới hỗ trợ trúng. Ưu tiên những đối tượng có khả năng phục hồi, có thể lan toả tích cực tới doanh nghiệp, lĩnh vực khác.
