Theo nghiên cứu của Viện Công nghệ Massachusetts (MIT), tâm lý hoảng loạn bán tháo cổ phiếu khi thị trường chứng khoán sụt giảm là điều thường thấy và có nhiều khả năng xảy ra đối với một số nhà đầu tư nhất định.
Nghiên cứu này cho thấy, khi thị trường rớt giá, những người đàn ông trên 45 tuổi hoặc đã kết hôn và có con, hay tự nhận mình là “người có kinh nghiệm đầu tư xuất sắc” thường có xu hướng bán tháo hơn.
Đồng tác giả của nghiên cứu – Chi Heem Wong – nhà nghiên cứu tại MIT, cho biết: “Đây là những nguyên nhân quan trọng dẫn đến tình trạng bán tháo trong hoảng loạn”. Nhiều người chạy trốn khỏi thị trường chứng khoán lại không dám quay trở lại và họ bỏ lỡ cơ hội khi đà hồi phục diễn ra.
Nghiên cứu không tìm ra lý do tại sao một số nhà đầu tư dễ bị ảnh hưởng bởi cảm xúc hơn. Song, các chuyên gia tài chính cho biết những phát hiện này lại đặt ra thêm câu hỏi về những yếu tố giới tính, độ tuổi, tình trạng hôn nhân và gia đình có ảnh hưởng như thế nào đến hành vi đầu tư.
Ngoài ra, theo Amanda Clayman – chuyên gia tư vấn tâm lý lĩnh vực tài chính tại Los Angeles, nhận định, nghiên cứu này cho thấy nhóm nhà đầu tư dễ hoảng loạn bán tháo có những hành động thái quá về mặt cảm xúc thường đưa ra quyết định ngược lại với dự định trước đó. Bà nói: “Rõ ràng rằng, họ đang cố gắng bảo vệ chính mình.”
Dù hầu hết nhà đầu tư dễ bị tác động trước những lựa chọn theo cảm tính, nhưng phát hiện từ MIT cũng có kết quả tương tự như nghiên cứu khác cho thấy nam giới thường bốc đồng hơn.
Clayman cho hay: “Phụ nữ thường không thực hiện một hành động mang tính quyết định lớn như vậy, bởi họ không chắc chắn rằng sự thôi thúc hay linh cảm của họ là chính xác.”
Theo một nghiên cứu từ Fidelity, nam giới có xu hướng giao dịch theo hướng đầu tư cao hơn 35% so với phụ nữ và việc nỗ lực chạy theo diễn biến thị trường thường dẫn đến hiệu quả đầu tư thấp hơn.
Ngoài ra, một nghiên cứu khác từ Đại học British Columbia cho thấy, những giao dịch với mục đích đạt được sự ổn định trong thời gian thị trường biến động lại thường có hiệu quả ngược lại.
Teresa Bailey – chiến lược gia tài sản tại Waddell & Associates ở Nashville (Tennessee), nhận định, một số nam giới phải đối mặt với áp lực ngay từ khi còn nhỏ về việc “tự mình tìm hiểu”. Điều này có thể tạo khuynh hướng thích kiểm soát hoặc suy nghĩ có thể ảnh hưởng đến kết quả khi họ không thể làm điều gì đó.
Bailey nói: “Đôi khi, họ cảm thấy rằng nếu họ hiểu biết về một chủ đề, họ sẽ đạt được kết quả như mong muốn. Nhưng không may, nhiều khả năng khác cũng có thể xảy ra khi nỗ lực chạy theo xu hướng của thị trường.”
Bà cho biết thêm, khi những nhà đầu tư này thua lỗ, sẽ rất khó để tìm thấy hướng đi nếu họ cảm thấy chỉ họ mới giải quyết được vấn đề.
Clayman nói, vì con người có bản năng sinh tồn nên khó có thể tránh được những phản ứng “chiến đấu hay bỏ chạy” như ấn nhút bán khi thị trường giảm mạnh.
Tuy nhiên, bà nói thêm, một người dễ gặp trạng thái hoảng loạn và bán tháo có thể cân bằng cảm xúc bằng cách gọi điện thoại cho đồng nghiệp hoặc thảo luận về quyết định với người khác.
Clayman cho hay: “Chúng ta không hoàn toàn chắc chắn trong việc đánh giá phản ứng đối với mối đe dọa thực tế khi nghĩ trước về nó. Hầu hết, ở trường hợp đó, chúng ta đều hoang mang hơn những gì chúng ta nghĩ.”
Tham khảo CNBC
