Xu hướng hình thành các vùng đô thị cực lớn
Trong khi một số thành phố có lịch sử lâu đời như Paris đi theo mô hình “đô thị nén” (đô thị diện tích nhỏ, mật độ định cư cao và có ranh giới rõ ràng với các khu vực xung quanh), thì hầu hết các thành phố mới nổi đều chọn mở rộng vùng đô thị để giải quyết vấn đề quá tải. Bằng cách đẩy mạnh mạng lưới giao thông, các nhà quy hoạch cố gắng tạo nên những đô thị vệ tinh để thúc đẩy sự di dời việc làm và giãn cách dân số. Từ đó, hình thành nên các vùng đô thị mở rộng và tiến tới vùng đô thị cực lớn.
Tại Đông Á và Đông Nam Á, chúng ta dễ dàng bắt gặp mô hình vùng đô thị cực lớn này. Ví dụ như Seoul – Gyeonggi – Incheon (Hàn Quốc), Bắc Kinh – Thiên Tân (Trung Quốc), Thượng Hải – Hàng Châu – Giang Tô (Trung Quốc) hay Kuala Lumpur – Putrajaya – Thung lũng Klang (Malaysia).
Khu vực trung tâm TP.HCM có diện tích nhỏ hơn so với 5 huyện ngoại thành. Do đó, trong chiến lược giãn dân ra khỏi khu trung tâm, bên cạnh việc kết nối các tỉnh thành lân cận, chính quyền TP.HCM cũng đang chủ trương thúc đẩy việc đô thị hóa tại các khu vực vùng ven. Việc thành lập thành phố Thủ Đức mới đây, là một trong những chính sách quan trọng nhằm thực hiện chủ trương đó.
Kinh nghiệm thực tiễn từ Malaysia
Điển hình thành công trong quy hoạt vùng đô thị là Malaysia, nơi có địa hình, khí hậu và bối cảnh phát triển tương đồng với TP.HCM. Thủ đô Kuala Lumpur của nước này là một thành phố lớn trong vùng đại đô thị Kuala Lumpur – Putrajaya – Thung lũng Klang. Đây là một thành phố trẻ, khởi nguyên vào những năm 1850. Có quy mô tương đương TP.HCM với khoảng 2.200 km2 và dân số trên 8 triệu người, nhưng khu vực nội thị của thành phố này cũng chỉ có diện tích 243 km2.
Kuala Lumpur vào thời điểm 1997 – 1998 vẫn còn ảnh hưởng bởi cơn khủng hoảng tài chính châu Á. Nhưng chỉ hơn một thập niên sau đó, Kuala Lumpur đã trở thành một trong những trung tâm kinh tế lớn nhất châu Á với hệ thống hạ tầng giao thông, kỹ thuật công nghệ vô cùng phát triển. Trong đó, hệ thống giao thông công cộng tại đây được đánh giá là hiện đại, tân tiến hàng đầu khu vực, trở thành động lực quan trọng nhất trong quá trình phát triển vùng đại đô thị này.
Tháng 7/2007, Malaysia làm thế giới ngưỡng mộ khi ra mắt hệ thống đường hầm giao thông và điều tiết lũ SMART – công trình đầu tiên trên thế giới có khả năng kết hợp 2 chức năng trong một: vừa là hầm ngầm thoát nước vừa là đường hầm xa lộ.
