Chiến tranh thương mại đã trở thành yếu tố thúc đẩy những lời kêu gọi ở Mỹ và các nơi khác để giảm sự phụ thuộc vào Trung Quốc đối với những loại hàng hóa mang tính chiến lược. Chính quyền Tổng thống Trump đã nói về việc đưa chuỗi cung ứng rời khỏi Trung Quốc để trở về Mỹ và thậm chí có thể sẽ chuyển sang sản xuất hàng hóa thiết yếu tại một số quốc gia châu Á khác. Tháng trước, ông Trump còn cho biết Mỹ sẽ tiết kiệm được 500 tỷ USD nếu cắt đứt quan hệ với Trung Quốc.
Tuy nhiên, theo những cuộc phỏng vấn với gần 10 quan chức chính phủ và các nhà phân tích của khu vực châu Á – Thái Bình Dương, bất kỳ nỗ lực nhằm tái cấu trúc chuỗi cung ứng nào cũng khó có thể thực hiện. Trong khi các chính phủ đang nỗ lực để thu hút các khoản đầu tư, như Taiwan Semiconductor Manufacturing Co. (TSMC) đã lên kế hoạch xây dựng nhà máy bán dẫn tại Mỹ, thì mọi việc sẽ không chỉ đơn giản là phá bỏ một hệ thống kiên cố khi có nhiều công ty đang chật vật để tồn tại.
Có nhiều khả năng dịch bệnh sẽ đẩy nhanh sự thay đổi vốn đã được thúc đẩy bởi tác động của thị trường, khi mức lương và chi phí tại Trung Quốc tăng lên trong thập kỷ vừa qua – tạo ra sự dịch chuyển trong ngành sản xuất hàng hóa giá trị thấp sang các quốc gia Đông Nam Á.
Trong khi mạng lưới thương mại thế giới hầu hết được kiểm soát tốt trong bối cảnh lệnh phong tỏa được áp dụng ở nhiều nơi, thì sự ảnh hưởng đối với nền kinh tế đã thúc đẩy các chính trị gia kêu gọi thực hiện quá trình tự cung tự cấp và thay thế cho Trung Quốc. Ngoại trưởng Mỹ – Mike Pompeo, năm ngoái cho biết các quốc gia Australia, New Zealand, Nhật Bản, Ấn Độ và Hàn Quốc là những nước Mỹ đã thảo luận về vấn đề chuỗi cung ứng.
“Trung Quốc + 1”
Các ngành công nghiệp – gồm dược phẩm, thiết bị y tế, chất bán dẫn, ô tô, hàng không vũ trụ, dệt may, hóa chất, cùng những ngàng khác, đều nằm trong kế hoạch thay đổi này. Thế nhưng, ý tưởng này hiện tại dường như thiếu nền tảng vững chắc. Bộ Ngoại giao Mỹ không có thẩm quyền đối với vấn đề thương mại và các quan chức khác tại các quốc gia châu Á cho biết chưa có cuộc thảo luận chính thức nào diễn ra.
Tuy nhiên, các chính phủ khác đang đưa ra những bước đi cụ thể để chuyển dây chuyền sản xuất ra khỏi Trung Quốc, đặc biệt là kể từ sự gián đoạn khi Covid-19 diễn ra. Trong đó có Đài Loan và Nhật Bản – một trong những nhà đầu tư lớn nhất vào năng lực sản xuất tại Trung Quốc trong thời gian rất dài.
